Tweede Girardlezing: Willem-Jan Otten over staatzucht bij Vondel
Op 4 november 2016 organiseert de Girard Studiekring in samenwerking met de Vrije Universiteit de tweede Girardlezing. De lezing zal gegeven worden door Willem Jan-Otten, die hiermee Hans Achterhuis opvolgt (Girardlezing 2014). De titel van de lezing is "De DUIVEL is een SCENARIST(VONDEL EN DE STAATZUCHT)". De lezing kan worden bijgewoond in De Nieuwe Poort in Amsterdam, op loopafstand van Station Zuid.
Een belangrijk verschil tussen de mimetische theorie van René Girard enerzijds, en gangbare psychologische theorieën anderzijds, is dat Girard de oorzaak van problematisch en zelfs potentieel gewelddadig te noemen gedrag aan de orde stelt. Terwijl wetenschappelijke theorieën ons overladen met empirisch materiaal, schroomt Girard niet woorden te gebruiken die we maar al te goed kennen uit de christelijke traditie.
IJdelheid, trots, afgunst – binnen een wetenschappelijk denken zijn het taboewoorden. Maar tot op de dag van vandaag zijn het thema’s die de romanliteratuur voor een groot gedeelte beheersen. Een ander begrip is “snobisme”– ditmaal zonder christelijke erfenis. “Snobisme” is een modern woord dat vaak geassocieerd wordt met het literaire werk van Marcel Proust, een auteur die in het denken van Girard een zeer grote belangstelling geniet.
Staatzucht – is ook een woord dat in dit rijtje thuishoort. Het Woordenboek der Nederlandse taal geeft aan dit lemma de omschrijving: "hevige begeerte naar eer en aanzien, voorzoover deze verbonden zijn aan een hooge positie, het bekleeden van hooge waardigheden." Staatzucht is een oud woord dat niet meer bij ons is, maar in de 17de en 18de eeuw kon iedereen er blijkbaar zaken mee verduidelijken of op zijn minst benoemen. Staatzucht is kortom één van de vele namen van een vorm van mimetische ellende, zou je kunnen zeggen. Het begrip staat centraal in de toneelstukken van Vondel, en over de actualiteit van dit onderwerp zal Willem-Jan Otten ons in zijn lezing verder inwijden.
Willem-Jan Otten heeft zich als auteur zowel bewogen op het vlak van de poëzie en de romanfictie, als de essayistiek. Als essayist combineert hij vaak thema’s uit zijn persoonlijke leven of maatschappelijke vraagstukken (of beiden) met een reflectie op het werk van één specifieke of een klein aantal literaire romanschrijvers, toneelschrijvers of cineasten. Zijn essays hebben geen streng wetenschappelijke of filosofische pretenties, maar bewegen zich moedig binnen het veld van wat literatuur en films kunnen laten zien, en benaderen dingen die er toe doen, in je ziel, in de wereld, overal.
Programma
14:30 Welkom door dagvoorzitter Els Launspach
14:40 Girardlezing door Willem-Jan Otten
15:30 Reacties door Renée van Riessen en Johan Koppenol
16:00 Zaaldiscussie
16:30 Borrel
Vrijdag 4 november 2016 | Toegang gratis | Amsterdam, de Nieuwe Poort, Claude Debussylaan 2 (op loopafstand van Station Zuid)
Gezien het beperkte aantal plaatsen graag van te voren reserveren door een email te sturen naar
De Girardlezing wordt georganiseerd door de Girard Studiekring in samenwerking met de Goldschmeding Chair, Centrum Èthos van de Faculteit Geesteswetenschappen van de Vrije Universiteit en De Nieuwe Poort.