Docuserie over geweld op NPO2

Op zondag 7 juni is op NPO2 de docuserie Why We Hate van start gegaan. De serie is geproduceerd door niemand minder dan Steven Spielberg en gaat in op vragen die in de mimetische theorie centraal staan.

De antropoloog die in de eerst aflevering de kijker meeneemt naar vragen over de oorsprong van haat en agressief gedrag is Brian Hare. Hoewel het beeldmateriaal dat aan de hand van zijn onderzoekingstocht getoond wordt vaak bijzonder fascinerend is, is het tegelijkertijd teleurstellend dat deze professor in de antropologie op geen enkele manier naar het werk van Girard verwijst.

Het is juist de mimetische theorie die, wat betreft agressie en het gebruik van geweld, een belangrijke hypothese biedt voor wat de schakel tussen de primaten en de mens kan zijn. Het allereerste ontstaan van een vorm van cultuur heeft precies te maken met de noodzaak het interne geweld te beheersen en te kanaliseren. Zonder dat zou het voortbestaan van de mens als soort op het spel staan.

Zo schrijft Girard in Wat vanaf het begin der tijden verborgen was… ‘Als chimpansees in plaats van takken naar elkaar te gooien zoals zij soms doen, zouden leren elkaar met stenen te bekogelen, zou hun sociale leven radicaal veranderen: zij zouden óf als soort verdwijnen óf net als de mensen verboden gaan instellen’ (p.106).

Cultuur, religie, verboden, maakt een verdere evolutie van een grotere herseninhoud en dus ook een groter mimetisch vermogen mogelijk. Soms is het alsof je Brian Hare ziet zoeken en tasten als in een niemandsland, precies op het terrein waar de mimetische theorie zo veel te bieden heeft. Erik Buys zal deze serie op zijn weblog Mimetic Margins volgen, de afleveringen afzonderlijk bespreken en verbindingen leggen met de mimetische theorie.